Türk Matematik Tarihi Arşivi

Turgut Başkan, 1939 yılında Kars'ın Sarıkamış ilçesi Yağbasan köyünde 8 çocuklu ailenin ikinci erkek çocuğu olarak dünyaya geldi. İlkokulu günübirlik gidip geldiği 8 km uzaklıktaki Sarıkamış'ta tamamladı. Daha sonra Cilavuz (Susuz) İlköğretmen Okulu’na girmeye hak kazandı.Turgut Başkan Cılavuz’da okuduğu yıllar enstitünün hep "en başarılı öğrencileri" arasında yer aldı. Turgut Başkan, Cilavuz İlköğretmen Okulu’ndan sonra Erzurum Nene Hatun Lisesi’ni bitirdi. Ardından girdiği Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nden 1963 yılında mezun oldu. Yüksek lisansını tamamlayarak Atatürk Üniversitesinde “Polinomların kritik noktaları” başlıklı teziyle matematikte “Doktor” unvanını aldı.

Turgut Başkan, yurt içinde Uludağ, Balıkesir, Hacettepe, Dicle, Fırat ve Karadeniz Teknik Üniversitesinde dersler verdi. Yurt dışında Kyoto ve Aberdeen Üniversitesi’nde akademik çalışmalar yaptı. Pek çok taşra üniversitesinde ilk kez doğrudan matematiğin değişik alanları üzerine sempozyum ve kongreler düzendi. Türkiye’de ya hiç bilinmeyen ya da üzerinde yeterince araştırma yapılmamış,  Ayrık Gruplar, Süreksiz Gruplar, Cebirsel Topoloji, Modüler Gruplar, Riemann Yüzeyleri gibi pek çok alanda ya bizzat başlattığı ya da başlamasına vesile olduğu çalışmalarla dikkat çekti.

Prof. Turgut Başkan’ın, çok sayıda makale ve araştırma projesinin yanı sıra, Polinomların Kritik Noktaları (İlk baskı Atatürk Üniversitesi, 1973, 32 s.), Ayrık Gruplar: Fuchs grupları ve N.E.C-gruplar (İlk baskı Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1980, 214 s.), Kompleks Fonksiyonlar Teorisi (İlk Baskı Uludağ Üniversitesi, Bursa, 1989, 411 s.), Metrik Uzaylar ve Genel Tipolojiye Giriş (Osman Bizim ve İsmail Naci Cangül’le birlikte, ilk Baskı Uludağ Üniversitesi, Bursa, 2000. 203 s.) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.

Ord. Prof. Dr. Cahit Arf’ın Turgut Başkan’a dair düşünceleri
“Bundan 30-40 sene önce memleketimizde yayınlanan matematik kitapları, hemen hemen ya lise ders kitapları ya da üniversite başlangıç derslerini teşkil eden ve gene doğrudan doğruya yaygın bir eğitimi amaçlayan diferansiyel-integral hesap kitapları idi. O senelerde hatta üniversitelerde öğrenilebilen matematik bilgileri bu diferansiyel-integral hesap seviyesinden pek ileriye gidemiyordu. O sıralarda hayalimde dolaşan özleyişlerden biri yakında yayınlanmış olacağını ümit ettiğim bu kitabın benzerlerinin ülkemizde, doğal olarak kısıtlı bir zümre için dahi olsa, elden ele dolaşmasıydı. (…) Bu bakımdan Turgut Başkan’ın “Ayrık Gruplar” adlı bu kitabı 40 sene kadar önceki hayalimin ilk gerçekleşmesini teşkil ediyor. (…) Bu kitap, belki de memleketimizde kendi dilimizde yerleşmiş, yeşermiş bir matematik kültürünün başlangıcını noktalayacaktır. (İnşallah!) Genç nesillerimizin benim şimdi ancak hayalini kurabildiğim o devri yaşamalarını temenni ederim.”

Prof.Dr. Turgut Başkan 27 Eylül 2015 tarihinde vefat etmiştir.

Kaynaklar:
1. Sezai Yazıcı, "Prof. Dr. Turgut BaskanTürkiye’de Matematik Kültürünü Yeşerten Sarıkamışlıyı Kaybettik" başlıklı yazısı, 25.12.2015. gazetekars.com.