Türk Matematik Tarihi Arşivi

Cengiz Uluçay, 1915 yılında İstanbul Beşiktaş'ta doğdu. Babası İstanbul Üniversitesi Eczacılık fakültesi kimya profesörü ve eski Niğde milletvekillerinden Ürgüplü Ahmet Vefik Uluçay, annesi Mediha Uluçay'dır. Üniversiteye kadar olan tüm eğitimini İstanbul'da yaptı ve İstanbul Saint Joseph Lisesi'ni bitirdi. Üniversiteye Fransa'da L'Ecole National Politecnic'te başladı, II. Dünya Savaşı çıkınca ABD'ye gitti Columbia Üniversitesi'nde inşaat mühendisliği okudu. Yüksek lisansını aynı üniversitede “darbe” konulu tezi ile 1943 yılında tamamladı. Bu tezde ele aldığı problemin çözümü İkinci Dünya Savaşı'nda ABD tarafından top atışlarında kullanıldı. Babasının isteği ile mühendis olmasına rağmen küçüklüğünden beri matematiğe duyduğu ilgiyi hiç kaybetmedi. 

“Şunu anladım ki, matematik bilmeden hukuk ve sosyoloji dâhil hiçbir ilim dalını yeterince ve gereğince anlamak mümkün değildir. Hatta açıkça ifade edeyim, her fikir matematik formülasyon içinde ifade edilebildiği kadar fikirdir. Matematik formülasyon içine girmeyen düşünceler, fikir değildir, uğraşılmaya değmez şeylerdir. Her fikrin bazı aksiyomlara oturtulması gerekir. Bu oturtmadan sonra matematik formülasyona geçilir. Bu düşünceyi ilk ortaya atan da Descart olmuştur. Mühendislik müşahhas bir şey. Matematiğin meyvesi bir yerde. Yalnız, sadece müşahhas kalınırsa kütleşme ve kabalaşma mukadderdir.” 

1946 yılında Columbia Üniversitesi'nde “On Schwarz transformation and its applications to the theory of elliptic functions” (Schwarz dönüşümleri ve eliptik fonksiyonlar teorisine uygulamaları) adlı tezi ile doktora derecesini aldı. 1946-1948 yılları arasında Princeton'da Einstein Enstitüsü'nde görev yapan ilk Türk oldu. 

Türkiye'ye dönünce Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'ne doçent olarak tayin edildi. Profesörlüğe bu fakültede yükseltildi. 1958 yılında Tuğrul Taner, İsmet Olcaylar, Bedri Süer ve Ülkü Kuran ile ODTÜ'nün kurucuları arasında yer aldı ve Fen Edebiyat Fakültesinin kuruculuğunu üstlendi. 1958-1964 yılları arasında ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi dekanlığını yaptı ve Dekanlar Konseyi Başkanlığını yürüttü. ODTÜ matematik Bölümünün ilk bölüm başkanı oldu. 1961 yılında ODTÜ Rektör vekilliği görevini yaptı ve aynı yıllarda TÜBİTAK kurucuları arasında yer aldı. Daha sonra kurulacak olan Hacettepe üniversitesinin çekirdeği olarak tesis edilen Hacettepe Tıp Fakültesinde çalışmak üzere İhsan Doğramacı'nın davetini kabul ederek bu fakültede çalışmaya başladı. Daha sonra Ankara Üniversitesi Fen Fakültesine döndü. Ölümüne kadar bu Fakülte'de Matematik Bölümü Fonksiyonlar Teorisi Kürsüsü Başkanı olarak görev yaptı. YÖK Kanunu çıkınca bir süre AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü yaptı. Ankara, Trabzon, Malatya. Konya, Erzurum Üniversitelerinde görev yapan birçok asistanın doktora yöneticiliğini yaptı. 24 Temmuz 1963 tarihinde genç bilim insanlarını destekleme amacıyla, dönemin önde gelen bilim insanları Prof. Dr. Bahattin Baysal, Prof. Dr. Erdal İnönü, ve Sami Küçük ile birlikte TÜBİTAK'ı kuranlar arasındadır.

Matematik literatüründe modern kavramlarını ilk kullananlardandı. Konform Tasvir eseri Türkçe'de ilktir. Cengiz Uluçay, Bieberbach Konjonktürü adıyla ABD'de yaptığı araştırmada o zamana kadar halledilmemiş önemli bir meseleyi çözerek matematik dünyasında yerini aldı. Daha sonra Riemann yüzeylerinin topolojisi hakkında çeşitli araştırmalar yaptı. Yazdığı kitapların tümü alanında çok önemli olmuştur. Bu kitaplardan biri olan Fonksiyonlar Teorisi ve Riemann Yüzeyleri isimli kitap ABD Parlamento Kütüphanesi tarafından istenmiş ilk Türkçe eserdir.

Makaleleri:
Cengiz Uluçay,  ON SCHWARZ'S TRANSFORMATION AND ITS APPLICATION TO THE THEORY OF ELLIPTIC FUNCTIONS. Thesis (Ph.D.)–Columbia University. ProQuest LLC, Ann Arbor, MI,  1953. (no paging).
Cengiz Uluçay,  Sur les fonctions de Bloch de la troisième espèce. (French)  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  6  (1954), 5--10.
Cengiz Uluçay,  Sur les fonctions de Bloch de la première et de la seconde espèce. (French)  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  6  (1954), 11--16.
Cengiz Uluçay,   On the constant E.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  6  (1954), 77--88.
Cengiz Uluçay,  On the Bloch-Landau constants.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  7  (1955), 233--252.
Cengiz Uluçay,  Note on Schiffer's variation formula.  Arch. Math.  7  (1956), 291--294.
Cengiz Uluçay,  Note on a generalization of Schwartz' lemma.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  8  (1956), 1--5.
Cengiz Uluçay,   Bloch functions of the third kind and the constant U.  Proc. Amer. Math. Soc.  8  (1957), 923--925.
Cengiz Uluçay,  The exact values of the Bloch-Landau constants B,L.  J. Reine Angew. Math.  199  (1958), 188--191.
Cengiz Uluçay,  On the coefficients of schlicht functions.  J. Reine Angew. Math.  202  (1959), 1--5.
Cengiz Uluçay,  On inequalities in the theory of schlicht functions.  J. Reine Angew. Math.  202  (1959), 6--8.
Cengiz Uluçay,   A general formulation of an extremalization problem and its application to analytic functions with positive real part.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  19  (1970), 11--22 (1971).
Cengiz Uluçay,   On the constant a.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  21  (1972), 77--87.
Cengiz Uluçay,   Proof of Bieberbach's conjecture.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  22  (1973), 1--20.
Cengiz Uluçay,   On an extremalization method in the theory of analytic functions.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A  23  (1974),  no. 9, 85--93.
Cengiz Uluçay,   Converse of the maximum modulus theorem and rings of continuous complex functions.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  24  (1975),  no. 1, 1--8.
Cengiz Uluçay,  Characterizations of Riemann surfaces.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  1  (1977), 1--5.
Cengiz Uluçay,  Characterization of n-dimensional complex manifolds.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  2  (1979), 1--15.
Cengiz Uluçay,  Maximal ideals in the ring of continuous complex-valued functions of  several complex variables.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  2  (1979), 17--26.
Cengiz Uluçay,  Algebraic characterization of separable topological spaces and of  separable n-dimensional complex analytic manifolds.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  2  (1979), 27--30.
Cengiz Uluçay,  Global formulation of Weierstrass preparation theorem.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  3  (1980), 27--37.
Cengiz Uluçay,  Restricted sheaf theory.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  3  (1980), 59--68.
Cengiz Uluçay,  On coherence theorems and the related cohomology groups.  J. Fac. Sci. Karadeniz Tech. Univ.  3  (1980), 69--81.
Cengiz Uluçay,  On the homology group of the complex analytic manifold.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  30  (1981),  no. 5, 39--44.
Cengiz Uluçay,  The Cousin and Poincaré problems.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  30  (1981),  no. 4, 27--36 (1982).
Cengiz Uluçay,  On the restricted ideal sheaves.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  31  (1982),  no. 1, 5 pp.
Cengiz Uluçay,  Homology group and generalized Riemann-Roch theorem.  Karadeniz Univ. Math. J.  6  (1983), 5--9.
Cengiz Uluçay,  Algebraic structure of the restricted analytic sheaves and restricted ideal sheaves.  Karadeniz Univ. Math. J.  6  (1983), 10--14.
Cengiz Uluçay,  Homology group and generalized Riemann-Roch theorem.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  32  (1983),  no. 7, 49--53 (1984).
Cengiz Uluçay,  Algebraic structure of the restricted analytic sheaves and restricted ideal sheaves.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  32  (1983),  no. 13, 99--104 (1984).
Cengiz Uluçay,  A criterion for restricted ideal sheaves and on regular covering spaces.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  33  (1984),  no. 3, 15--20.
Cengiz Uluçay,  On homology covering space and sheaf associated to the homology group.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  33  (1984),  no. 4, 21--28.
Cengiz Uluçay,  On the decomposition of the fundamental group and the Riemann-Roch theorem.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Sér. A1 Math.  33  (1984),  no. 6, 37--43.
Cengiz Uluçay,  On a lemma of Shaeffer-Spencer.  J. Karadeniz Univ. Fac. Arts Sci. Ser. Math.-Phys.  8  (1985), 55--64.
Cengiz Uluçay,  Proof of Bieberbach's conjecture: a survey.  Comm. Fac. Sci. Univ. Ankara Ser. A1 Math. Statist.  36  (1987),  no. 1, 1--6 (1988).
Cengiz Uluçay,  On holomorphically separable n-dimensional complex manifolds. National Mathematics Symposium (Trabzon, 1987).  J. Karadeniz Tech. Univ. Fac. Arts Sci. Ser. Math.-Phys.  11  (1988), 1--6 (1989).

Kaynakça:
1) Cezmi Bayram, Türk Yurdu Dergisi, Haziran 2008, Cilt:28, Sayı:250,
2) ODTÜ Matematik Bölümü web sayfası
3) Ali Doğanaksoy, Matematik Havuzu, Usta Kaptanlar: Cengiz Uluçay, TÜBİTAK Bilim ve Teknik, Mayıs 2013, sy:72.
4) mathscinet