Türk Matematik Tarihi Arşivi

1807 yılında İstanbul’da doğan Seyyid Ahmed Tevhîd Efendi, modernleşme döneminde ilmiye sınıfından yetişmiş bir Osmanlı âliminin matematik ilimlerine olan ilgisini göstermesi bakımından dikkate değer bir isimdir. Seyyid Ahmed Tevhid Efendi yüksek öğrenimi sonrası İlmiye sınıfına Tariki Tedris(Öğretim Görevlisi) olarak medrese hocası olmuştur. Osmanlı Modernleşme Tarihi içinde 19. yüzyılda önemli bir yer işgal eden saray dışı bağımsız düşünce kuruluşlarından “Beşiktaş Cem‘iyyet-i İlmiyyesi”nde Cebir (Matematik) dersleri verdi. Matematik ilimlerindeki yeni gelişmeleri dikkate almasının yanında kendi geleneğini de göz önünde bulundurmuştur. Bu açıdan Gelenbevî İsmail Efendi, Seyyid Ali Paşa gibi alimlerin çizgisinde kabul edilebilir. Dinî ilimlerde uzman olmasının yanında matematik ve astronomi sahasında da oldukça bilgiliydi. İlim öğrenmek istiyenlere konağında sabah-akşam değişik konularda ders verirdi. Matematik, geometri ve dînî konulara dâir eserler yazmıştır.  24 Ocak 1870 tarihinde İstanbul'da vefat etti, Beşiktaş’ta Sinan Paşa Camii yanındaki dedesi Neccârzadenin türbesine defnedildi.

Matematik alanına ait eseri

Nuhbetü’l-Hisâb: Sultan II. Mahmûd’a sunulan eser 1830 yılında tamamlandı. Mart 1854’te Matbaa-i Âmire’de basıldı. Mukaddimede, hendese yani geometri, astronomi, mesaha, coğrafya, harp sanatının ihtiyaç duyduğu fennin yani tekniğin hesap ilmine (aritmetik) bağlı olduğunu söyler. Klasik ile modern çizgilerin terkibinde kaleme alınan bu eserde müellif, ondalık kesirleri îcâd eden Cemşîd El-Kâşî’nin Miftâhü’l-Hisâb adlı eserinin ilgili bahsine dikkat çeker. Bir derleme-telif olan eser, konuların taksimi bakımından klasik matematik kitabı formunda yazılmış ancak muhtevada modern bilgilere de yer verilmiştir. Ana kaynak ise Miftahü’l-Hisâb’dır. 71 sayfadan müteşekkil kitap, bir mukaddime, yedi makale ve bir hatimeden oluşur.

Kaynakça:
1) Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Seyyid Ahmed Tevhîd Efendi maddesi
2) https://www.usaktayiz.com/usak-kadi-vekili-ahmed-tevhid-efendi/