Türk Matematik Tarihi Arşivi

Hilda Geiringer, 28 Eylül 1893'te Viyana'da doğdu. 1913-1917 yılları arasında Viyana Üniversitesi'nde matematik ve fizik eğitimi aldıktan sonra, çift trigonometrik (Fourier) serileri üzerine yazdığı tezle doktorasını tamamladı. 1927'de Berlin Üniversitesi'nde uygulamalı matematik alanında privatdocent oldu. Bu, onu Berlin Üniversitesi'nde bu unvanı alan ilk kadın yapmıştır. Ancak 1933'te beklenen terfisi yerine, Nazi anti-Yahudi yasaları sonucunda işinden çıkarıldı.

1934 yılında İstanbul Üniversitesi'nde matematik profesörü olarak göreve başladı. Türkiye'de geçirdiği beş yıl boyunca, Richard von Mises, William Prager ve Kerim Erim ile birlikte uygulamalı matematik ve mekanik disiplinlerinin gelişmesinde rol oynadı ve ülkedeki ilk matematik doktora tezlerinin yönetilmesine katkıda bulundu. Bu dönemde Nümerik Metotlar, Analitik Geometri, Diferansiyel Geometri, Yüksek Matematiğe Giriş ve Matematiksel İstatistik gibi dersler verdi. Görevine başladığında derslerini Fransızca anlatırken, daha sonra Türkçe öğrendi ve derslerini Türkçe olarak vermeye devam etti. İstanbul'da bulunduğu süre içinde plastisite kuramı, olasılık kuramı ve istatistik üzerine 13 bilimsel makale yayımladı ve yüksek matematik üzerine bir giriş kitabı yazdı. Olasılık kuramını Mendelyen genetiğe uyguladığı makalelerinde, yine Türkiye'ye sığınmış olan Tıp Fakültesi profesörleri Ernest Caspari, Hugo Brown ve Curt Kosswig ile iş birliği yaptı.

Beş yıllık sözleşmesinin yenilenmemesi üzerine 1939'da Türkiye'den ayrıldı. ABD'ye göç ettikten sonra, 1944'te Wheaton Koleji'nde matematik profesörü ve bölüm başkanı olarak atandı ve bu görevini 1959'daki emekliliğine kadar sürdürdü. Analiz, plastisite ve olasılık gibi alanlarda yaptığı çalışmalar arasında kendi adıyla anılan "Geiringer denklemleri" de bulunmaktadır. Hilda Geiringer, 22 Mart 1973'te zatürre nedeniyle vefat etti.
 

Kaynaklar:
1) Freidenreich, Harriet. "Hilda Geiringer." Shalvi/Hyman Encyclopedia of Jewish Women. 31 December 1999. Jewish Women's Archive.
2) Eden, Alp and Irzık, Gürol, (2012) “German mathematicians in exile in Turkey: Richard von Mises, William Prager, Hilda Geiringer, and their impact on Turkish mathematics”, Historia Mathematica, Vol.39, No.4, 432-459. 
3) Eden, Alp ve Irzık, Gürol, (2022), sarkac.org, "Mücadeleci bir matematikçi: Hilda Geiringer".