Lütfi Biran

(D:21.05.1908 - Ö: 1.10.1995)

TMD 75. Yıl Kitapçığı için Özkan Değer tarafından derlenmiştir.

Biyografisi

Mehmet Lütfi Biran, 21 Mayıs 1908 tarihinde İstanbul’da doğdu. Orta öğrenimini Kabataş Erkek Lisesi’nde tamamladıktan sonra Maarif Vekaletinin bursu ile 1928 yılında Fransa’ya gönderildi. 1931 yılında Montpellier Lisesi’ni 1936 yılında da Montpellier Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümünü bitirdi. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde 1936’da asistan oldu. 1941 yılında William Prager’in danışmanlığında “Regle Yüzeylerin Yesari Eğrilerin Etüdüne Benzer Tarzda Tetkiki” başlıklı doktora tezini tamamladı.

1941 yılı sonunda İstanbul Teknik Üniversitesi’ne matematik doçenti olarak atandı. 1944’te Matematik Doçentliği Sınavını kazanarak İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesine matematik doçenti olarak geri döndü. 1948’de İstanbul Üniversitesinde matematik profesörü oldu. 1948’de kurulan Türk Matematik Derneği’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1961 yılında Tatbiki Matematik kürsüsü başkanlığı, 1952-1954, 1958-1960, 1966-1968, 1968-1970 1974-1976 ve 1976-1978 dönemlerinde 6 kez Fen Fakültesi Dekanlığı görevi yaptı. İtalya Matematik Cemiyetinin 1959 yılında Napoli düzenlediği VI. Milletlerarası Kongresine ve 1962 yılında Stockholm’de düzenlenen Uluslararası Matematikçiler Kongresine katıldı.

27 Mayıs 1960 döneminde Kurucu Meclis Üniversite Temsilcisi (06.01.1961 – 25.10.1961) seçilerek TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. 13 Temmuz 1978 tarihinde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı iken yaş haddinden emekli oldu. YÖK kanununun yürürlüğe girmesinden sonra Marmara Üniversitesinde tekrar çalışmaya başladı. 1977 yılında Sedat Simavi Vakfı Ödülü’ne layık görüldü ve 1993 yılında da İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından kendisine Fahri Fen Doktorluğu payesi verildi.

İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Ord. Prof. Sıddık Sami Onar’ın kız kardeşi Neriman Hanım ile evli ve bir çocuk babası olan Lütfi Biran, 1 Ekim 1995 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Prof.Dr. Lütfi Biran, 3 Ekim 1995 Salı günü İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünde yapılan törenden sonra Şişli Camiinde kılınan cenaze namazını müteakip Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

Makaleleri

[1] Les surfaces réglées étudiées en analogie avec les courbes gauches. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 6 (1941), 121–134.

[2] Sur certaines propriétés des surfaces réglées. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 8 (1943), 193–205.

[3] Représentation géométrique des propriétés intrinsèques d'une courbe gauche. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 8 (1943), 339–344.

[4] Extension des notions de développée et de développante et leurs images sur la sphère dualistique. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 11 (1946), 41–46.

[5] Mouvement à un paramètre. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 12 (1947), 208–229.

[6] Généralisation de deux formules de J. Liouville. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 18 (1953), 109–115.

[7] Sur le roulement des surfaces reglées. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 19 (1954), 61–66.

[8] Un problème élémentaire de géométrie différentielle. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul. Sér. A 21 (1956), 239–243 (1957).

Kitapları

[1] Matematik Dersleri, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Talebe Neşriyat Bürosu, 1968.

[2] Diferansiyel Geometri Dersleri, İstanbul Üniversitesi yayınları ; no. 1546. Fen Fakültesi yayınları, no. 98.

Çevirileri

[1] Rasyonel Mekanik, Jean Chazy, 1945.

[2] Kinematik, Gaston Julia, 1949.

[3] İhtimaller Hesabına Giriş, B.W. Gnedenko, A.J.Chıntschın, Türk Matematik Derneği Yayınları, Sayı:15, 1963.

[4] İhtimaliyet ve informasyon, A. M. Yaglom, I. M. Yaglom, Türk Matematik Derneği Yayınları, Sayı:28, 1966.

Kaynakça

1. Feza Günergun ve Aslı Tolun tarafından yürütülmekte olan "Cumhuriyet Türkiye’sini Bilimle Kurmak: Devlet Bursuyla Yurtdışında Öğrenim Gören Genç Beyinler (1925-1950)" başlıklı proje çerçevesinde yazılmış, ancak henüz yayınlanmamış biyografiler.
2. Ahmet Yüksel Özemre, Portreler Hatıralar, Kubbealtı, 2. Baskı, 2007.
3. TBMM Albümü 4. Cilt 1960-1983 (2010).
4. MathSciNet